Περιβαλλοντική υποβάθμιση της λίμνης Βεγορίτιδας

Η λίμνη Βεγορίτιδα, που υπήρξε η βαθύτερη λίμνη της χώρας, έχει απολέσει περισσότερο από το 70% του όγκου της, ενώ πολλές είναι και οι πηγές ρύπανσής της, με αποτέλεσμα να έχει ξεπεράσει προ πολλού τα όρια συναγερμού και οι ειδικοί να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Σημειώνεται ότι η Βεγορίτιδα αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου συμπλέγματος τεσσάρων λιμνών (μαζί με εκείνες της Ζάζαρης, Χειμαρίτιδας, και Πετρών), οι οποίες συνδέονται υδρολογικά μεταξύ τους. Η ευρύτερη περιοχή της περικλείεται από τα όρια των δήμων Αμυνταίου, Βεγορίτιδας και Φιλώτα και αποτελεί μέρος του δικτύου ζωνών προστασίας «Natura 2000», όπως αυτό ορίζεται από την ευρωπαϊκή οδηγία 92/43/ΕΟΚ.

Η εκμετάλλευση που υπέστη επί μισό σχεδόν αιώνα η Βεγορίτιδα, οδήγησε στην περιβαλλοντική υποβάθμιση της λίμνης με ευθύνη της κεντρικής εξουσίας, της αυτοδιοίκησης, αλλά και τη συνενοχή της τοπικής κοινωνίας. Η δραματική απώλεια του υδατικού δυναμικού της είναι το σημαντικότερο στοιχείο της περιβαλλοντικής υποβάθμισης της λίμνης. Σήμερα διατηρεί περίπου το 35% του αρχικού της όγκου και είναι ιδιαίτερα επιρρεπής στη ρύπανση. Σημαντική είναι και η πτώση της στάθμης της.

Η ΔΕΗ και η γεωργία αποτελούν τις σημαντικότερες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις που ευθύνονται για την «αφαίμαξη» και την υποβάθμιση της λίμνης. Από τα νερά της τροφοδοτούνταν ο υδροηλεκτρικός σταθμός του Αγρα μέχρι το 1986 αλλά η κατάσταση δεν αναστράφηκε ποτέ, οι αρδευόμενες εκτάσεις που έχουν τετραπλασιαστεί μέσα στις τελευταίες τρεις δεκαετίες, ενώ οι καταπατημένες εκτάσεις γύρω από τη λίμνη ανέρχονται σε χιλιάδες στρέμματα. Εάν χαθεί η λίμνη όλα τα κτήματα θα είναι άχρηστα, τονίζει ο δήμαρχος Βεγορίτιδας που κρούει το κώδωνα του κινδύνου σε επιστολή του προς τα υπουργεία Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης.

Η Βεγορίτιδα είναι ο τελικός αποδέκτης μίας μεγάλης λεκάνης απορροής, από Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Αμύνταιο κ.λπ., και δέχεται όλα τα αστικά λύματα, όπως και τα βιομηχανικά λύματα της ΔΕΗ από τους ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου, Καρδιάς, Πτολεμαΐδας και Φιλώτα, τα οποία είναι μερικώς επεξεργασμένα. Επίσης εντοπίζονται επικίνδυνες τοξικές και καρκινογόνες ουσίες που αποδίδονται κυρίως στην αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων από τις εντατικές παραλίμνιες αγροτικές δραστηριότητες.